عیب یابی سیستم انژکتور زیمنس
عیب یابی سیستم انژکتور زیمنس
واحد کنترلECU و سنسورها
اجزای تشکیل دهندۀ این مجموعه عبارتند از :
- ECU
- سنسور دور موتور موقعیت میل لنگ
- سنسور موقعیت میل سوپاپ
- سنسور موقعیت دریچۀ گاز
- سنسورضربه
- سنسور دمای آب
- سنسوراکسیژن
- سنسور سرعت خودرو
- لامپ هشداردهندۀ چراغ چک
عملکرد کلی سیستم
ویژگی های سیستم انژکتوری پراید SIEMENS
دارای سیستم جرقه یا دو کوئل می باشد.
ترتیب احتراق ۲-۳-۴-۱ می باشد.
هر انژکتور به صورت جداگانه کنترل می شود.
سنسور تعیین موقعیت میل بادامک ( میل سوپاپ ) دارد.
از نوع پاشش چند نقطه ای است.
واحد کنترل الکترونیک (ECU)
ECU نقش مغز کنترل کنندۀ کار موتور را ایفا می نماید و می توان گفت این قطعه یک میکرو کامپیوتر است که با توجه به پارامترهای دریافتی متعدد زمان دقیق جرقه (مقدار آوانس و ریتارد) و مقدار پاشش سوخت انژکتورها را تنظیم می کند.
این پارامترها عبارتند از :
- دور موتور (سنسور دور موتور TDC ) و موقعیت زاویۀ میل لنگ ( سنسور موقعیت میل سوپاپ )
- فشار هوای ورودی ( توسط سنسور فشار MAP )
- وضعیت دریچۀ گاز ( توسط سنسور وضعیت دریچۀ گاز)
- دمای موتور ( توسط سنسور دمای مایع خنک کنندۀ آب)
- دمای هوای ورودی به سیلندرها ( توسط سنسور دمای هوا)
- سرعت خودرو دمای موتور ( توسط سنسور خودرو)
- میزان اکسیژن موجود در گازهای خروجی اگزوز ( توسط سنسور اکسیژن)
- کوبش موتور (توسط سنسور ضربه )
- سیستم تهویه مطبوع
- ولتاژ باتری ( توسط دینام )
با توجه به اطلاعات داده شده ECU موارد زیر را کنترل می کند :
- آوانس جرقه و زمان شارژ کوئل
- تنظیم بودن دور آرام با توجه به دمای موتور ، هنگام ایستادن خودرو ، و ولتاژ باتری ، و استفاده از سیستم تهویه مطبوع
- میزان پاشش سوخت متناسب با مدت زمان بازبودن انژکتورها
- تنظیم دور آرام ( توسط استُپر موتور )
- پمپ سوخت
- بازیافت بخارات بنزین ( توسط شیر برقی کُنیستر )
- قطع پاشش سوخت و کاهش سرعت خودرو در سرعتهای بیش از حد مجاز
- قطع سیستم تهویه مطبوع
- دورسنج
- لامپ هشداردهندۀ عیب یاب ( چراغ چک )
- المنت گرم کنندۀ سنسور اکسیژن
همچنین ECU فعالیت زیر را تحت کنترل دارد :
- عیب یابی همراه یا به حافظه سپردن معایب هنگام عیب یابی با ابزار عیب یاب
ECU اطلاعات ارسالی از سنسورها را جمع آوری می کند، و اطلاعاتی که سنسورها به آن ارسال می کنند قبلاً برنامه نویسی یا تعریف می شود ، و پس از بررسی و تجزیه و تحلیل آنها براساس دستورهایی که در برنامه تعریف شده و قرار داده شده است ، دستورهای لازم را به عملگرها می دهد. با استارت زدن خودرو اجرای برنامۀ موجود در آن شروع می شود. در واقع ECU یک میکرو کنترلر می باشد.
سنسورها ابزارهای اطلاع رسانی وضعیت های مختلف موتور می باشند که تمام اطلاعات مورد نیاز ECU و راننده را برای عملکرد مناسب موتور و هدایت مطلوب خودرو در شرایط مختلف در اختیار آنها می گذارند.
در خودرو های متفاوت بر حسب نوع سیستم کنترلی به کار رفته، از تعداد متفاوتی از این سنسورها استفاده می شود. در ادامه به تعدادی از آنها که در بیشتر خودروهای تولید شرکت های خودروسازی داخلی استفاده شده اند اشاره می نماییم.
- سنسور دور موتور
- سنسور سرعت خودرو
- سنسور موقعیت دریچۀ گاز
- سنسور فشار هوای ورودی
- سنسور دمای هوای ورودی
- سنسور دمای مایع خنک کنندۀ موتور
- سنسور اکسیژن
- سنسور ضربه
- سنسور موقعیت میل سوپاپ
عملگرها اجزایی از سیستم سوخت رسانی می باشند که دستورها و فرمان های ارسالی از ECU برای روشن کردن و روشن نگه داشتن و تنظیم حداکثر موتور برای حالت های مختلف کار آن در سیستم را اعمال می نمایند. این عملگرها عبارتند از:
- موتور مرحله ای
- انژکتورها
- شیر برقی کنیستر
- کوئل دوبل
- پمپ سوخت
- رلۀ دوبل
- لامپ هشداردهندۀ عیب یاب سیستم انژکتورها ( چراغ عیب یاب ، چراغ چک)
اجزای دیگر سوخت رسانی عبارتند از :
- سوئیچ اینرسی
- مبدل کاتالیزوری
- ریل سوخت
- رگلاتور فشار سوخت
سنسور دور موتور (engine speed sensor )
این سنسور بر روی پوستۀ گیربکس قرار دارد و اطلاعات مربوط به میزان دور موتور موقعیت TDC ( نقطه مرگ بالای سیلندر یک و چهار ) را اندازه گیری می کند و به واحد کنترل الکترونیک ( ECU ) ارسال می کند.
وظایف این سنسور عبارتند از :
- تشخیص نقطه مرگ بالا (TDC) یا همان محاسبۀ زمان جرقه زنی
- محاسبۀ دور موتور
- تنظیم دور آرام
- تنظیم آوانس جرقه
- محل قرار گیری
این سنسور روی پوستۀ گیربکس بالای سر چرخ دندۀ فلایویل نصب شده است.
ساختار داخلی :
این سنسور تشکیل شده از :
- آهن ربا
- قاب ( محفظه )
- محفظۀ موتور
- هستۀ آهنی نرم که توسط سیم پیچ احاطه شده
- سیم پیچ
- حلقۀ دندانه دار ( فلایویل )
نحوۀ عملکرد این سنسور
محیط فلایویل به ۶۰ قسمت مساوی تقسیم می شود ، و غیر از دو بخش پشت سر هم آن ، بقیه دارای دندانه می باشند ، یعنی ۵۸ دندانه دارد. سنسور از نوع القابی است که دارای یک هستۀ مغناطیسی و یک سیم پیچ می باشد. عبور هر دندانۀ فلایویل از مقابل سنسور بر میدان مغناطیسی سنسور از لحاظ مقدار و جهت تأثیر می کند و باعث القاء ولتاژی در سیم پیچ آن می شود، که به شکل یک سیگنال به ECU ارسال می گردد. اما زمانی که به جای دو دندانۀ خالی از مقابل سنسور عبور می کند هیچ سیگنالی فرستاده نمی شود و ECU با توجه به این اطلاعات موارد زیر را انجام می دهد :
- هرگونه حرکت میل لنگ ( موتور ) چه به وسیلۀ درگیری دندۀ فلایویل با دندۀ استارت و چه از طریق هل دادن خودرو را به ECU گزارش می کند. به این ترتیب در صورت سوختن این سنسور خودرو به هیچ شکل روشن نمی شود. زیرا هیچ اطلاعاتی مبنی بر حرکت میل لنگ دریافت نمی کند و در نتیجه اجازۀ زدن جرقه و پاشش سوخت در هیچ سیلندری را نمی دهد. ( در خودروهای با ECU زیمنس اگر این سنسور خراب شود خودرو روشن می شود ولی باید چند بار استارت زد. یا وقتی خودرو روشن می شود گاز نمی خورد ، یا به سختی گاز می خورد. )
- کنترل کار موتور برای کار ECU و ارسال به نمایش دهندۀ دورسنج آمپرها برای اطلاع راننده
- شناسایی موقعیت زاویه ای میل لنگ و اعلام نقطۀ مرگ بالا به ECU برای تنظیم زمان مناسب تزریق سوخت به انژکتورها و ایجاد جرقه در موتور : یعنی استارت صحیح و روشن شدن مناسب موتور
- تنظیم آوانس جرقه متناسب با تغییر دور موتور
عیب های سنسور دور موتور
عیب هایی که در صورت خرابی قطعه در موتور به وجود می آیند عبارتند از :
- در صورت خرابی سنسور دور موتور یا شکستن نوک سنسور قطعی در سیم پیچ و نرسیدن سیگنال اطلاعات به ECU زیمنس ، خودرو به راحتی روشن نخواهد شد. ( شکستن نوک سنسور اغلب به خاطر شکسته شدن فنرهای صفحه کلاچ و برخورد آنها به نوک سنسور اتفاق می افتد. ) حتی امکان روشن نشدن خودرو وجود دارد. در خودرو های دیگر با ECU غیر از زیمنس ، خودرو به هیچ عنوان روشن نخواهد شد. در خودروهای با ECU زیمنس اگر سنسور دور موتور خراب شود سنسور میل بادامک سنسور کمکی محسوب می شود، و اگر سنسور را دور موتور خراب شود سنسور میل بادامک شناسایی و محاسبۀ زمان و پاداشش و جرقه زنی را به ECU اطلاع می دهد
- در صورتی که سنسور با روغن و گریس و براده های آهن آلوده شود ، ممکن است خودرو در دور آرام بد کار کند. زیرا آلودگی نوک سنسور باعث می شود اطلاعات غلط به ECU داده شود و موتور در دورهای مختلف بد کار خواهد کرد
- در صورتی که عقربۀ دور موتور به طور غیر معمول حرکت کند ( بالا و پایین برود )، یا خودرو دچار کُپ کردن ( cut off ) بی موقع شود ، می تواند ناشی از کارکرد نادرست این سنسور باشد
- هرگاه دور موتور خودرویی بالا بود و نوسانات دور موتور را در پی داشت، اگر پس از بررسی سنسور دریچۀ گاز و استپر موتور و برنامه ECU و غیره، مشکل برطرف نشد، باید سنسور دور موتور چک و بررسی شود.
در صورتی که در خودرو عیب های گفته شده به وجود آمد باید به نکات زیر برای عیب یابی سنسور دور موتور توجه کامل نمایید.
- تست به وسیلۀ دستگاه دیاگ
اگر عیب های گفته شده در خودرویی به وجود آمد، و چراغ چک روشن بود، ابتدا دستگاه دیاگ را به خودرو وصل می کنیم و روی گزینۀ سایپا و سپس گزینۀ پراید و روی گزینۀ زیمنس کلیک می کنیم، و وارد منوی خطاها می شویم. کد خطاها را چک و بررسی می کنیم. اگر خطابی در مورد سنسور دور موتور ثبت شده بود، وارد منوی پاک کردن کد خطاها می شویم و خطاهای ثبت شده را پاک می کنیم. سپس خودرو را روشن می کنیم و به خودرو گاز می دهیم. سپس کد خطاها را چک می کنیم. اگر خطایی در مورد سنسور دور موتور ثبت شده بود و به طور دائم بود روش های زیر را چک می کنیم. ابتدا سنسور را تعویض می نماییم. اگر عیب برطرف نشد روش های گفته شدۀ زیر را چک و بررسی می کنیم.
- روش تست سنسور دور موتور به وسیلۀ اُهم متر
ابتدا سوکت سنسور را از دسته سیم اصلی جدا می کنیم. یک سر پروب اُهم متر را به پایۀ یک ، وسر دیگر آن را به پایۀ دوی سوکت سنسور اتصال می دهیم. مقدار مقاومت دو سر سیم پیچ سنسور باید حدود Ω۳۰۰ الی Ω۴۰۰ باشد ، در غیر این صورت سنسور خراب می باشد و باید تعویض گردد.
روش تست سنسور دور موتور به وسیلۀ ولت سنج
ابتدا سوکت سنسور را از دسته سیم اصلی جدا می کنیم، و ولت متر را در حالت AC قرار می دهیم. یک سر پروب ولت متر را به پایۀ یک و سر دیگر را به پایۀ دوی سوکت سنسور اتصال می دهیم. سپس خودرو را استارت می زنیم. در حین استارت زدن ولتاژ خروجی را چک می کنیم. ولت متر باید ولتاژی که در حدود ۵ ,۲ تا ۵ ولت به ما نشان می دهد. در غیر این صورت سنسور خراب می باشد و باید تعویض گردد.
توجه :
سنسور دور موتور را از جای خود باز می کنیم و اگر به روغن گریس و براده های آهن آغشته بود آن را تمیز می کنیم.
- تست سیم کشی و مدار سنسور دور موتور
پس از عیب یابی قطعه و تمیز کردن و تست های ولتاژ و اهم، اگر خطا برطرف نشد، امکان قطعی در مدار یا سیم کشی از سنسور تا کانکتور ECU وجود دارد. طبق نقشۀ زیر مدار از کانکتور ECU تا سوکت سنسور دور موتور چک شود
سوکت سنسور دور موتور
نکاتی در مورد سنسور دو موتور
به علت استفاده از آهنربا در این سنسور ، آلودگی هایی نظیر برادۀ آهن و گریس و روغن ، بر روی کارکرد آن اثرات نامطلوبی دارد و به همین خاطر می تواند عیب هایی در کارکرد موتور ایجاد کند.
فاصلۀ سنسور دور موتور از دندانه های فلایویل یا محل نصب سنسور را نباید تغییر بدهید.
قطع کردن موقت سوخت خودرو توسط ECU برای جلوگیری از بالا رفتن دور موتور در موارد خطرناک که احتمال یاتاقان زدن موتور افزایش می یابد را cut off می نامند. دور موتور خطرناک برای خودروهای مختلف و متفاوت معمولاً از ۵۵۰۰ دور در دقیقه به بالا می باشد. ECU این عمل را با توجه به اطلاعات سنسور دور موتور انجام می دهد، بنابراین خرابی این سنسور می تواند باعث اختلالاتی در کارکرد خودرو گردد.
وقتی دندانۀ خالی فلایویل جلوی سنسور می رسد ایجاد شارژ مغناطیسی می کند، همزمان پیستون ۱ و ۴ به نقطه مرگ بالا (TDC) می رسند. در این حالت انفجار و پیستون ۴ در حالت ابتدای زمان مکش قرار دارد.
نکاتی مهم درمورد چگونگی عیب یابی سنسور دور موتور به وسیلۀ دستگاه دیاگ
اگر خودرو روشن نمی شود یا هیچ جرقه ای بر روی شمع ها وجود نداشت یا پمپ بنزین عمل نمی کرد، ابتدا دستگاه دیاگ را به خودرو وصل می کنیم. برای عیب یابی سنسور دور موتور و اطمینان حاصل از سالم بودن سنسور وارد منوی پارامترها می شویم. به قسمت RPM نگاه می کنیم و همزمان استارت می زنیم. اگر در قسمت RPM عددی ثبت نمی شد و RPM صفر بود امکان خراب بودن سنسور در موتور هست و باید تعویض گردد. اگر پس از تعویض سنسور دور موتور RPM همچنان صفر باشد امکان ایراد در ایموبلایزر ( سیستم ضد سرقت ؛ کد سوئیچ ) می باشد. در این حالت با دستگاه دیاگ کد سوئیچ و سوئیچ باید تعریف شوند ( در صورت داشتن سیستم ضد سرقت ). در خودروهای ECU زیمنس سنسور میل بادامک نیز باید چک شود چون امکان خرابی سنسور میل بادامک وجود دارد.
سنسور موقعیت میل سوپاپ ( camshaft position sensor )